Kiến thức nền tảng cần nắm được

Sổ lệnh

Sổ lệnh (Order Book) là một danh sách hiển thị tất cả các giao dịch – lệnh mua và lệnh bán đang hoạt động trên thị trường (hoặc trên 1 sàn giao dịch nhất định). Sổ lệnh giúp nhà đầu tư quan sát giá và khối lượng giao dịch mà các bên tham gia sẵn sàng mua – bán một cách hiệu quả hơn, từ đó đánh giá tâm lý thị trường và đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

AMM – Công cụ tạo lập thị trường tự động

– AMM là gì?

AMM là công cụ tạo lập thị trường tự động cho phép các tài sản kỹ thuật số được giao dịch một cách tự động và không được phép bằng cách sử dụng các nhóm thanh khoản thay vì thị trường truyền thống của người mua và người bán. Người dùng AMM cung cấp các nhóm thanh khoản bằng mã thông báo tiền điện tử, có giá được xác định bằng một công thức toán học không đổi. Các nhóm thanh khoản có thể được tối ưu hóa cho các mục đích khác nhau và đang chứng tỏ là một công cụ quan trọng trong hệ sinh thái DeFi.

Options (Quyền chọn)

Quyền chọn là 1 loại hợp đồng cho phép người mua được lựa chọn quyền mua khi họ muốn hoặc không muốn mua tài sản cơ bản vớ giá thực hiện khi quyền chọn đến hạn vào ngày hết hạn hợp đồng.

Binary option

Quyền chọn nhị phân (Còn được gọi tắt là trade BO, có một số tên gọi khác như quyền chọn kép, quyền lựa chọn kỹ thuật số, quyền chọn “được ăn cả ngã về không” hoặc quyền chọn lãi cố định.)

Quyền chọn nhị phân là quyền chọn dựa trên kết quả nhị phân thành công hoặc thất bại. Bên nào chọn đúng kết quả (thành công hoặc thất bại) sẽ thắng toàn bộ tiền cược.

Quyền chọn mua

Cho phép người mua có quyền (thay vì nghĩa vụ) được mua các tài sản (cổ phiếu, trái phiếu, tiền điện tử…) ở mức giá và ngày cụ thể trong tương lai được ghi rõ trong hợp đồng quyền chọn. 

Quyền chọn bán

Cho phép người mua có quyền (thay vì nghĩa vụ) được bán các tài sản (cổ phiếu, trái phiếu, tiền điện tử…) ở mức giá và ngày cụ thể trong tương lai được ghi rõ trong hợp đồng quyền chọn. 

Phí quyền chọn (Hay còn gọi là phần bù)

Là giá thị trường khi mua một quyền chọn. Bằng cách trả phí quyền chọn, bạn đã mua quyền thực hiện quyền chọn đó. Người bán nhận được khoản phí quyền chọn này như một phần thưởng / phần bù cho việc họ bán quyền chọn.

Lợi nhuận & Thua lỗ (PnL)

Lợi nhuận và thua lỗ thể hiện sự thay đổi giá trị và vị thế của một nhà giao dịch. Trong khi một giao dịch vẫn đang mở, PnL được coi là “chưa thực hiện” và khi giao dịch kết thúc, nó trở thành PnL “đã thực hiện”.

Thực hiện quyền chọn

Thực hiện quyền chọn là hành động hiệu lực hóa quyền mua hoặc bán một công cụ tài chính cơ bản được chỉ định trong hợp đồng quyền chọn với mức giá thực hiện (strike price). 

Thanh toán

Sau khi thực hiện một quyền chọn, các bên liên quan cần thanh toán 1 khoản nhất định tùy vào loại hợp đồng quyền chọn mà họ giao dịch. Trên thực tế, hợp đồng đã thực hiện được phản ánh thông qua sự chuyển giao tài sản qua lại giữa người mua và người bán. Đối với trường hợp thanh toán bằng tiền mặt, nhà giao dịch thực hiện quyền chọn được thanh toán bằng tiền mặt (không trao đổi tài sản) dựa trên PnL của họ.

Quyền chọn khống

Quyền chọn khống là quyền chọn được viết bởi một người mua hay người bán không sở hữu tài sản cơ sở, là một vị thế trường bởi người bán quyền chọn mua, hoặc một vị thế ngắn hạn bởi người bán quyền chọn bán. Việc bán quyền chọn mà không nắm giữ bất kỳ (hoặc đủ) tài sản cơ bản nào để bảo vệ khỏi các biến động giá bất lợi khiến nhà giao dịch phải chịu rủi ro tương đối lớn. 

Tài sản đảm bảo

Tài sản đảm bảo là một tài sản bất kỳ được chấp nhận làm bảo đảm cho một khoản vay hoặc rủi ro tín dụng. Đối với quyền chọn, tài sản đảm bảo là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo rằng các bên giao dịch có khả năng giữ được vị thế của mình nếu họ gặp lệnh ký quỹ. 

Chú thích bổ sung: Margin call (lệnh ký quỹ) là một thông báo từ sàn giao dịch rằng bạn có thể bị thua lỗ hoặc tất cả các lệnh của bạn đang có nguy cơ bị đóng hoặc thanh lý. Đây là điều mà không nhà đầu tư nào mong muốn. 

The Greeks – Các yếu tố tác động trực tiếp đến Quyền chọn

Chú thích: Greeks là các yếu tố tác động mạnh và trực tiếp đến giá trị của quyền chọn. Các yếu tố chính đó là: Delta, Theta, Gamma và Vega.  

•  Delta, \ deltaδ – Sự thay đổi về giá của quyền chọn so với giá của tài sản cơ sở, tức là giá quyền chọn thay đổi bao nhiêu khi giá tài sản cơ bản tăng $1. Khi mua một quyền chọn mua thì delta là dương (+), khi mua một quyền chọn bán thì delta là âm (-).
• Theta,\thetaθ – Sự hao mòn theo thời gian: Phản ánh mức độ nhạy cảm của giá quyền chọn theo thời gian, tức là sự thay đổi $ trong giá quyền chọn đã cho trong thời gian gần hơn 1 ngày so với thời điểm hết hạn.
•  Gamma,\gammaγ – Là cơ sở để tính Delta mới, phản ánh tỷ lệ thay đổi giữa Delta và giá tài sản cơ bản, tức là với mức giá thay đổi 1 đô la, Delta sẽ thay đổi theo Gamma.
•  Vega,\nuν – Chỉ số biến động (volatility): Độ nhạy giá của một quyền chọn đối với sự thay đổi trong biến động của tài sản cơ bản, tức là sự thay đổi $ trong quyền chọn với sự thay đổi 1% trong tài sản cơ bản biến động.

Phòng ngừa rủi ro (Hedging)

Là hành động mua các tài sản bổ sung (thường là nghịch đảo) để giảm thiểu rủi ro của nhà giao dịch đối với các biến động giá đột ngột gây bất lợi cho họ. Quyền chọn là một phương pháp phổ biến để phòng ngừa rủi ro vì chúng cho phép các nhà giao dịch giới hạn tổn thất của họ ở một số tiền cố định, gần như hoạt động như một khoản bảo hiểm.